Sağlıklı yaşamın anahtarı “PEO modeli”

Pandemi sürecinde önemi daha çok anlaşılan sağlıklı yaşam için doğru ve etkili fiziksel aktiviteye işaret eden uzmanlar, PEO modeli denilen “kişiye göre performans” analizine dikkat çekiyor. PEO modeline göre fiziksel aktivitenin çerçevesi ve yapılacak olan iş detaylı olarak analiz ediliyor. Ergoterapide kullanılan bu modelde bireyin kişisel özellikleri ve performansı tanımlanarak egzersizin etkili olması hedefleniyor.

Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğretim Görevlisi ve NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Uzman Ergoterapisti Muammer Aydoğdu, sağlıklı yaşam için önem kazanan ergoterapiyle ilgili görüşlerini paylaştı. 

Hayatta en önemli şey; sağlığımız

Yaşadığımız bu dönemde insan sağlığının nedenli önemli olduğunu daha iyi anladığımızı belirten Muammer Aydoğdu, hayatta paradan, konfor arayışından ve bunun gibi birçok şeyden daha önemli olan şeyin sağlığımız olduğunu öğrendiğimizi dile getirdi. Birçok şeyden vazgeçebileceğimizi bu dönemde gördüğümüzü kaydeden Muammer Aydoğdu, “Gerekirse özgürlüğümüzün kısıtlanmasını bile göze aldık. Canımız sıkılsa dahi sürdürmeye devam ettik. Ruhsal problemler yaşamayı göze alıp, artı eksi değerlendirmesi yapıp durumun ciddiyetinin farkına vardık. Biz zaten biliyorduk, öğrenmedik diyebiliriz ama eninde sonunda bir şekilde bizlere tekrar hatırlatıldı, diyebiliriz. Milyarlarca insan aynı şeyi düşünmeye başladı: Sağlığımız” diye konuştu.

Sağlıklı yaşam hem sosyal hem de psikolojik iyilik haliyle mümkün

Yaşamın bize vaat edilmiş bir yolculuk olduğunu hatırlatan Muammer Aydoğdu, “Bu yolculuğu  daha ferah bir şekilde ilerletebilmek bizim elimizde. Bunlardan en önemlisi sağlıklı bir yaşam sürdürebilmektir. Sağlıklı yaşam denildiğinde spor yapma, beslenmeye dikkat etme, zararlı alışkanlıklardan uzak durma şeklinde sıralayabiliriz. Sağlığın tanımını yaparken insanın fiziksel, sosyal ve psikolojik olarak tam bir iyilik halinden bahsedilir” diye konuştu.

Kişiye göre performans analizi yapılmalı

İnsanın kendi değerlerinin farkına varması için dışardan gözlere ihtiyaç duyduğunu aktaran Muammer Aydoğdu, içimizdeki ben ile dışardaki beni ayrıştırmanın kolay olmadığını söyledi. Kişinin asıl performansını hesaplamanın zor olduğunu dile getiren Muammer Aydoğdu, şöyle devam etti:

“Örneğin haftada üç gün spora gitmek şeklinde bir kalıbın içine yerleştirilen spor faaliyeti belli bir süre sonra kesintiye uğrayarak sonuçlanıyor ve faaliyetten uzak kalınıyor. Daha sonrasında bu faaliyete tekrar başlamak uzun zaman alıyor. Bunun için kişiye göre performans analizi (PEO modeli), çerçevesi ve yapılacak olan iş detaylı olarak analiz edilir. Ergoterapide kullanılan bu modelde bireyin kişisel özelliklerini, performansını tanımlayarak çevresel faktörleri değerlendirip doğru zaman ve koşulların organizasyonu ile yapılacak olan işin miktarı, süresi ya da zorluğu organize edilir. Bu süreçte bireyin kişisel organizasyonu da dahil edildiği için bireyin psikolojik olarak hazır olması ya da organizasyonun psikolojik olarak iyi olma halini sağlayabilecek durumun organize edilmesi ile desteklenir. Örneğin bir arkadaş ile ortak yapılan bir spor faaliyeti tek başına yapılan spordan daha iyidir. Spor alanında kurulan sosyal ilişkiler bu faaliyeti yapmaya sizleri daha istekli yapar. Bunun gibi düzenlemeler ile anlamlı ve amaçlı aktiviteler oluşturulabilir.”

Anlamlı ve amaca yönelik spor verimli oluyor

Anlamlı ve amaca yönelik yapılan faaliyetlerin fiziksel, sosyal ve psikolojik olarak iyilik halimizi sağlamamızda yardımcı olduğunu söyleyen Muammer Aydoğdu, sağlığın tanımında da bahsedilen ana kavramların bunlar olduğunu ifade etti.

Fiziksel olarak kişinin formunu koruyabilmek için aktivite yapılması gerektiğini ifade eden Muammer Aydoğdu, şu önerilerde bulundu: “Düzenli olarak yapılması daha iyidir. Kasların gelişimi aktivitelerin başlangıcında gelişim göstererek uyum sağlar. Daha sonrasında aktiviteden uzaklaştıkça kaslarda büzülmeler gerçekleşir. Lastik gibi düşünebilirsiniz. Bu yapının korunması için az ama tekrarlı faaliyet yapılması önemlidir. Bu yüzdendir ki sağlık için yürüyüş standartları oluşturulmuş, günlük ortalama 10 bin adım tavsiye edilir. Bu sayıya ulaşmak zordur. İnsanların yaşam potansiyelleri düşünülerek harcanan enerji (MET) hesap edilerek daha uygun olur. Fitness salonunda çalışan spor hocası ile o binada çalışan çaycının günlük adım sayısında, çaycının daha fazla adım atması sağlıklı bir yapı olduğunu göstermez. Bu yüzden dengeli bir program yapılması önemlidir. Az olsun ama tekrarı hep olsun.”