VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY), İstanbul’un en büyük kütüphanesi olarak hizmete açılan Râmi Kışlası’nın tarihini, akademisyen Yüksel Çelik’in kaleminden okurlarıyla buluşturuyor.
VBKY tarih kitaplığı külliyatını yeni yapıtlarla genişletmeye devam ediyor. 19’uncu yüzyılda gerçekleştirdiği reformlarla imparatorluğun çehresini değiştiren Sultan II. Mahmud’un, Yeniçeriler’in yerine kurulan Asâkir-i Mansûre Ordusu için Eyüp civarında inşasını başlattığı (Temmuz 1826-Mart 1828), Râmi Çiftliği kışlasının hikâyesi yayımlandı.
Akademisyen Yüksek Çelik’in, “Rami Kışlası - II. Mahmud Devrinde Aydın-Despotik Modernleşmenin Karargahı” isimli kitabı, kapıları iki yüzyıl sonra kütüphane olarak halka açılan kışlanın tarihine dair kapsamlı bir çalışma olma özelliği taşıyor. Kitap, “XIX. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Osmanlı İmparatorluğu”, “Doğuda ve Batıda İlk Kışla Yapıları”, “İstanbul’da Modern Kışla Yapılarının Teşekkül Süreci”, “Râmi Çiftlik-i Hümâyunu Kışlağı” ve “Kırım Savaşı’ndan Günümüze Râmi Kışlası” genel başlıkları altında beş bölümden oluşuyor.
Dönemin padişahları saltanat gezileri kapsamında Râmi’ye gelirdi
1828-29 Osmanlı-Rus Savaşı esnasında II. Mahmud’un yaklaşık iki yıl idari ve askerî bir üs olarak kullandığı Râmi Kışlası ismini, II. Mustafa döneminde reisülküttaplık, ardından da sadrazamlık yapan Râmî Mehmed Paşa’nın bu bölgedeki çiftliğinden alıyor. Râmî Çiftliği’nin padişahların saray dışı saltanat gezilerinde sık uğradıkları yerler arasında olduğunu anlatan yazar Yüksel Çelik, Saray mutfakları ve İstanbul halkının et ihtiyacını karşılamak için Râmi Çiftliği’nin batısındaki mandıraya getirilen koyun sürüleri nedeniyle Râmi semtinin de taze süt ve et satın almak ya da kebap yemek için sık uğranılan yerlerden biri olduğunu belirtiyor.
Osmanlı arşiv belgeleri ve dönem kaynakları ışığında kaleme alınan eser, dönemin idari ve askeri bir üssü olarak kullanılan Râmi Kışlası’na dair sosyal, kültürel ve tarihi bağları mimarlık tarihi literatürü çerçevesinde işlerken; Râmi Kışlası’nın inşası, geçirdiği onarımlar, modernleşme sürecinde ifade ettiği politik-ideolojik anlam, askeri eğitim tarihi açısından önemi ve kışla etrafında zamanla oluşan yerleşim gibi konulara odaklanıyor.
Kitaptan
“III. Selim’in Râmi Çiftliği’ne yaptığı saltanat gezilerinde, bazen sade nakkare eşliğinde pehlivan güreşleri, tomak oyunu, menzil ciridi müsabakaları yapılır, bazen de ‘tüfengçi’ askerlerine ve okçulara köşkün önündeki alanda atış talimleri yaptırılır, başarılı olanlar ödüllendirilirdi. Bu tür talim, müsabaka ve oyunları, genelde çiftlik içinde bulunan kasrın önünde yer alan havuz başında icra edilen musiki fasılları ve ziyafet takip ederdi.”
Yüksel Çelik Kimdir?
1971 yılında İstanbul’da doğdu, 1994 yılında Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. Bir yıl sonra araştırma görevlisi olarak yüksek lisans eğitimini aynı üniversitenin Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde, doktora eğitimini ise İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde tamamladı. Doktora sürecinde kazandığı bursla İskoçya ve İngiltere’de alanıyla ilgili çalışmalar yaptı. 2011 yılında Yakınçağ Tarihi alanında doçent, 2017 yılında profesör unvanı aldı. 2019-21 yılları arasında Kazakistan’da Ahmet Yesevi Üniversitesi’nde öğretim üyesi ve Sosyal Bilimler Fakültesi dekanı olarak görev yaptı. 2007 yılında “Tanzimat Devrinde Rüşvet-Hediye İkilemi ve Bu Alandaki Yolsuzlukları Önleme Çabaları” başlıklı makalesi ile Osmanlı Bankası Arşiv Araştırma Merkezi ile Tarih Vakfı tarafından verilen European Association for Banking and Financial History (Avrupa Bankacılık ve Finans Tarihi Birliği) ödülüne, 2009 yılında doktora tezleri için verilen Prof. Dr. Işın Demirkent Tarih Ödülü’ne, 2015 yılında ise Şeyhü’l-Vüzera Koca Hüsrev Paşa -II. Mahmud Devrinin Perde Arkası künyeli eseriyle telif eser dalında Türkiye Bilimler Akademisi ödülüne layık görülmüştür. Temel ilgi alanları olan Yakınçağ Osmanlı Tarihi, XIX. yüzyılda Osmanlı dünyasında bilim-sanat, mimarlık, modernleşme ve askeri reform tarihi konularında yayımlanmış çok sayıda çalışması mevcuttur.
Yorum Yazın