TBD ve ÇEVKO Vakfı iş birliğinde geniş katılımlı çalıştay

ÇEVKO (Çevre Koruma ve Ambalaj Atıklarını Değerlendirme) Vakfı, öncülüğünü yaptığı sürdürülebilir geri dönüşüm sisteminin gelişimi ve ambalaj atıklarını kaynağında ayrı toplamanın artırılması hedefiyle yaptığı çalışmaları 30 yıldır artan bir ivmeyle sürdürüyor. Uzman sanayi inisiyatifi ve etkin sivil toplum kuruluşu kimliklerini bünyesinde bir araya getiren ÇEVKO Vakfı, sahip olduğu bilgi birikimi, yurt içi ve yurt dışı ilişkileri, deneyimli insan kaynağı, özel sektör - kamu ve yerel yönetimler - akademik kurumlar ve toplumsal iş birliklerinin sinerjisiyle, İklim Değişikliği ve Döngüsel Ekonomi konularında da düşünsel önderlik yapan kuruluşlar arasında yer alıyor.

ÇEVKO Vakfı’nın 30’uncu, Türkiye Bilişim Derneği (TBD)’nin 50’inci yılı kapsamında düzenlenen “Dijitalleşen Dünyada Çevre ve Doğal Kaynaklar: Belediye, Tüketici ve Sanayi Perspektifinden Sıfır Atık Yönetimi” çalıştayı, yerel yönetim, özel sektör ve STK yetkililerini bir araya getirdi. 

Online ortamda gerçekleşen çalıştayın açılış konuşmasını yapan ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer, sözlerine “Gelecek kuşaklar, belki de, Endüstri Devrimi’nden sonraki zamanı “Antroposen Çağı”, içinde bulunduğumuz 1990’dan sonraki zamanı da “Bilişim Dönemi” olarak adlandıracaklardır.  Gerçekten de bugün 8 milyara yaklaşan insan nüfusu, üzerinde yaşadığı dünyayı ve çevresini yapmakta olduğu tarımsal, endüstriyel ve diğer etkinliklerle etkilemiş, bir yandan temel gereksinimlerini karşılamaya, gelişmeye ve refahını arttırmaya çalışırken diğer yandan iklim değişikliğine, biyo-çeşitliliğin azalmasına, kısıtlı kaynakların tükenmeye yüz tutmasına yol açmıştır.   İşte, insanın doğa karşısında bu kadar etkili ve güçlü hale geldiği bu çağa, bu nedenle, günümüzün düşünürleri Antroposen Çağı adını veriyorlar.  İnsan, doğa karşısındaki bu gücünü bilim ve teknoloji sayesinde elde etti.  Bilim ve teknolojinin insanlara sağladığı kolaylıklar saymakla bitmez.  Son otuz yıldır yaşamımızda tanık olduğumuz önemli ve büyük gelişmeler bilgi teknolojilerinin ürünüdür” diyerek başladı ve “Bu bilinçle baktığımızda, bilgi teknolojileri Antroposen Çağı’nda çevremize verdiğimiz zararların önlenmesinde ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmamızda anahtar rol oynamaktadır” dedi.

Mete İmer, sözlerini şöyle sürdürdü: ““Sürdürülebilir kalkınma; çevresel, ekonomik ve toplumsal boyutları dikkate alarak gelişmemizi sürdürmek anlamını taşımaktadır.   Sürdürülebilir kalkınmayı sağlamanın yolu, günümüzde, döngüsel ekonomiden geçmektedir.  Yeni bir ekonomik model olan döngüsel ekonomi “sürdürülebilir üretim”, “sürdürülebilir tüketim” ve geri dönüşümün ileri bir uygulaması olan “üst dönüşüm” süreçlerini içermektedir.  Atıkları kaynak olarak gören bu ekonomik model, değerlendirilemeyen atıkları en aza indirmeyi hedeflemektedir.”

ÇEVKO Vakfı’nun 30 yıldır, ülkemizde ambalaj atıklarının değerlendirilmesi, geri dönüşümün geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması amacıyla çalıştığını vurgulayan Mete İmer, “Genişletilmiş üretici sorumluluğu ilkesiyle sanayi kuruluşlarının, belediyeler ve tüketicilerle birlikte ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması ve geri dönüştürülmesine katkı sağladık.  Son 15 yılda 5.000’i aşan ekonomik işletmenin yükümlülüğünü üstlenerek, 30 ilde, 160’a yaklaşan belediyede yaşayan 30 milyon yurttaşı kapsayan uygulamamızla 7 milyon 400 bin ton ambalaj atığının geri dönüşüme sevk edildiğini belgeledik.  Dünyada BM Paris Anlaşması’nın imzalandığı 2015 yılından itibaren, katkı verdiğimiz geri dönüşüm çalışmalarının iklim değişikliğine neden olan yaklaşık 2 milyon ton karbon dioksit eş değerinde sera gazı salımının önlenmesini sağladığını hesapladık” dedi.

Mete İmer, devamla şunları söyledi: “Vakfımız son yıllarda iklim değişikliği ile mücadeleye ve döngüsel ekonomiye geçişe odaklanmış bulunmaktadır.  Döngüsel ekonominin doğal bir sonucu olan “sıfır atık” idealine bağlıyız ve ülkemizde sıfır atık yönetimini desteklemek için sanayi, belediye ve bireylerin içinde olacağı bilgi teknolojilerinin kullanıldığı sistemleri yaşama geçiriyoruz. İşte bu çalıştayda ÇEVKO Vakfı olarak, belediye sıfır atık yönetimi, bireylerin belediye atık toplama sistemine katılımının sağlanması ve sanayi kuruluşlarında sıfır atık yönetimine ulaşılması için hazırladığımız yazılımları, ve belediye ve sanayi kuruluşu yetkililerinin bu uygulamalarla ilgili görüşlerini sizlerle paylaşıyoruz.”

Çalıştayda söz alan ÇEVKO Vakfı Bilgi Teknolojileri Müdürü Kaan Akyolcular, çevre ve bilişim teknolojisi arasındaki ilişkiyi anlattı ve ÇEVKO Vakfı tarafından ambalaj atıkları yönetimi için kurulan ve daha sonra bakanlıkla entegre olan ulusal Ambalaj Bilgi Sistemi hakkında bilgiler aktardı. Akyolcular ayrıca atıkların ayrılması, biriktirilmesi ve geri dönüşüme sevk edilmeleri aşamalarında kullanılmaya başlayan bilgi teknolojileri hakkında da bilgi verdi.

ÇEVKO’nun hazırladığı sanayide sıfır atık yazılımı hakkında bilgi veren ÇEVKO Vakfı Kamu Yönetimi, Dış İlişkiler ve Projeler Müdürü Alphan Eröztürk de sıfır atık kavramı üzerinde durdu.  Yazılımı sıfır atıkla ilgili yasal düzenlemeler çerçevesinde değerlendirdi. Sanayi kuruluşlarının yasal zorunluluklar, kurumsal hedefleri ve maliyet avantajı gerekçeleriyle sıfır atık yönetimine geçmekte olduklarını belirten Eröztürk, ÇEVKO Vakfı’nın sanayinin gereksinimlerini dikkate alarak bir yazılım oluşturduğunu ifade etti ve bu yazılımın aslen bunun bir kaynak yönetimi yazılımı niteliği taşıdığını olduğunu belirtti.  Yazılımın, dijital atık haritası ile durum analizi, mevzuata uyum, tek platformdan çoklu alan yönetimi, verimlilik takibi, kurumsal ve resmi sistemlerle entegrasyon, esnek raporlama, maliyet analizi ve ekonomik yararın hesaplanması konularını içerdiği bilgisini verdi.

Çalıştaydaki konuşmasında, sanayinin gereksinimlerini ele alan Ball İçecek Paketleme Fabrika Müdürü Berk Günseber Sürdürülebilirliğin, ölçmenin ve veri yönetiminin önemini vurguladı.  Kendi kurumlarında test edilmeye başlanan ÇEVKO Vakfı yazılımının sanayiyi destekleyeceğini belirtti ve ÇEVKO Vakfı’na teşekkür etti.

ÇEVKO Vakfı Atık Yönetimi Uzmanı İsmail Uzunosmanoğlu ise, belediye sıfır atık yazılımı Nereye Atayım Saha Bilgi Yönetim Sistemi hakkında bilgi verdi.   Yazılımın toplama operasyonlarının dijital harita üzerinde izlenmesi, toplanan atıkların konteynerler üzerine konulan kare kodlar yoluyla kayıt altına alınması, araç yakıt ve personel maliyetlerinin takibi ve azaltımı konularını içerdiğini anlattı; yazılımın ayrıca belediyenin Sıfır Atık belgesi alması için gerekenlerin pek çoğunu sağladığını sözlerine ekledi.

Sıfır atık konusunda pilot olarak seçildikten sonra Nereye Atayım yazılımını kullandıklarını belirten Burdur Bucak Belediyesi Temizlik İşleri Müdürü Hasan Çevik, daha önce ölçemedikleri için yönetemediklerini ifade etti ve belediye bünyesindeki ekipmanların belirlenmesinin, etiketlenmesinin, harita üzerine kaydedilmesinin, araçlara araç takip sistemi konulmasının, yol tarifi, araçların gittikleri rotanın izlenmesinin, yurttaşların şikayetlerine yanıt verilmesinin bu yazılım sayesinde gerçekleştiğini anlattı. 2018-2020 yılları arasında yaklaşık yüzde 19’luk, enflasyon dikkate alındığına yaklaşık yüzde 35’lik tasarruf elde ettiklerini vurguladı.  Yazılımın belediyede Temizlik İşleri ile Çevre Koruma bölümleri arasında eşgüdüm sağlanmasına katkıda bulunduğunu bildirdi.

Kocaeli’nin Gölcük Belediyesi Temizlik İşleri Müdürü Serkan Aksöz de Nereye Atayım programını yeni kullanmaya başladıklarını; ilk aşamada, belediye konteynerleri, lokasyonların belirlenmesi ve kayıt altına alınmasına, ambalaj atıkları yönetimine odaklandıklarını ifade etti.  İlerleyen zamanda evsel atıkları da bu sürece dahil etmek istediklerini bildirdi.

İlker Teknik’ten Ergin Erdinç, Nereye Atayım mobil uygulamaları hakkında bilgi verdi.   Bir mobil uygulamanın atıkların toplanması ile ilgili olduğu, bu uygulamanın Android veya iOS sisteminin kullanıldığı cep telefonlara indirilebildiğini belirtti.  Atık toplama personeline yönelik olarak hazırlanan bu uygulamanın konum-durum, araçlar, operasyonlar, bina ve yerleşkeler ve ekspertiz bölümlerinden oluştuğunu anlattı.  Hazırlanan diğer mobil uygulamanın tüketicilerin kullanımına yönelik olduğunu söyledi. İlk kez Bucak Belediyesi’nde yaşayanlar için yaptırılan bu uygulamanın biriktirme ekipmanlarına giden yol tarifi gibi özellikler içerdiğini kaydetti.