|
Astım, bir kişinin hava yollarının daraldığı ve nefes almayı zorlaştıran; öksürük, hırıltılı solunum ve nefes darlığını tetikleyen ekstra mukus ürettiği bir durumdur. Astım tedavi edilemez. Ancak semptomları kontrol edilebilir. Alerjiler ve astım sıklıkla birlikte görülür. Saman nezlesi belirtilerini tetikleyen aynı maddeler astım belirtilerine de neden olabilir. Bazı durumlarda cilt veya gıda alerjileri astım belirtilerine neden olabilir. Bunlar alerjik astım veya alerjiye bağlı astım olarak bilinir.
Alerji Nedir?
Bağışıklık sistemimiz bakteri ve virüslere karşı koruma sağlar. Vücudumuz zararlı maddelerle karşılaştığında immünoglobulin E(IgE) antikorları üretiriz ve bu antikorlar histamin gibi kimyasalların salınımına neden olarak iltihaplanmaya neden olur. Alerjisi ve astımı olan kişilerde bağışıklık sistemi sadece bakteri ve virüslere karşı savaşmakla kalmaz. Aynı zamanda genellikle zararsız olan bir maddeyle karşılaştığında da aşırı tepki verir. Polen, evcil hayvan tüyü, besinler gibi maddeler alerjiye neden olabilir. Alerjiye neden olan madde alerjen olarak adlandırılır. Vücut alerjeni ortadan kaldırmaya çalışırken kaşıntılı gözler, burun akıntısı ve hapşırma gibi belirtilere yol açabilir.
Astımın Nedeni Nedir?
Astımın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte çevresel ve genetik faktörlerin kombinasyonun bu duruma neden olduğu bilinmektedir. Ebeveynlerinde ya da kardeşlerde astımı olan kişilerde de astım olma riski daha yüksektir. Alerjenler, tahriş edici maddeler (sigara dumanı ve kirlilik gibi), solunum yolu enfeksiyonları, hava değişiklikleri ve egzersiz de astım belirtilerini tetikleyebilir. Bununla birlikte, kişinin tetikleyicileri ne olursa olsun, altta yatan astım sorunu aynı kalır.
Astımın Belirtileri Nelerdir?
Nefes aldığınızda hava, solunum yolları veya bronş tüpleri olarak adlandırılan bir tüp sistemi aracılığıyla burnunuzdan ve ağzınızdan akciğerlerinize geçer. Astımı olan kişiler, her iki akciğerde de hava yollarında aşırı daralma yaşarlar ve bu da genellikle aşağıdakileri içeren belirtilerin yaşanmasına neden olur:
- Nefes darlığı,
- Hırıltı,
- Öksürük,
- Göğüste sıkışma.
Astım belirtileri günlük, haftalık veya seyrek olarak ortaya çıkabilir ve hafif ile şiddetli arasında değişebilir. Astım, çocuklar arasında en sık görülen kronik hastalıktır ve tedavi edilmezse veya yetersiz tedavi edilirse; astım potansiyel akciğer fonksiyonu kaybı, egzersiz kısıtlaması, uyku güçlüğü, okula veya işe devamsızlık ve yaşam kalitesinde önemli bir düşüşe neden olabilir.
Alerjik Astım Nedir?
Alerjik astım, evcil hayvan tüyü, toz veya toz akarı, küf veya polen gibi alerjenlere karşı alerjik reaksiyonlarla tetiklenir. Bazen astım sadece polen mevsimlerinde ortaya çıkabilir. Spesifik alerjik tetikleyicilerinizi belirlemek, astımınızı yönetmek için çok önemlidir. Alerjik astımı olan kişilerin yaklaşık %80'inde saman nezlesi, egzama veya gıda alerjileri gibi ilgili bir durum vardır.
Kimler Alerjik Astım Riski Altındadır?
Ailede alerji öyküsü, alerjik astım için önemli bir risk faktörüdür. Alerjik nezle veya başka alerjilerin olması da astıma yakalanma riskinizi artırır.
Bütün Astım Vakaları Alerjiden Mi Kaynaklanır?
Alerjik astım çok yaygın olmasına rağmen, farklı tetikleyici türleri olan başka astım türleri de vardır. Bazı insanlar için astım; egzersiz, enfeksiyonlar, soğuk hava, gastroözofageal reflü hastalığı veya stres tarafından tetiklenebilir. Birçok insanın birden fazla astım tetikleyicisi vardır.
Astım Nasıl Teşhis Edilir?
Astım teşhisi, tıbbi öykü, fizik muayene ve akciğer testleri gibi belirli testlerin sonuçları dahil olmak üzere birkaç farklı şeye dayanır. Akciğer fonksiyon testleri, göğüs röntgeni vb. dahil olmak üzere astımın teşhisine yardımcı olabilecek özel testler de vardır. Alerjileri saptamak için ise alerji testleri yapılabilir.
Yeni geliştirilen bir test olan moleküler alerji testi kapsamlı sonuçlar vermesi nedeniyle bu bağlamda oldukça yararlı olabilir. Tüm solunum alerjenlerini de ortaya çıkaran bu test, tedavinin seyrine de olumlu bir etki bırakabilir.
Astım teşhisinde Madx Mat Moleküler Alerji Testi
Astım teşhisinde özellikle yeni teknoloji olan Madx Mat moleküler alerji testi ile çok daha detaylı alerji kaynağı saptanarak alerji aşısının içinde hangi alerjenlerin olması gerektiği ayrıntılı bir şekilde ortaya çıkabilmektedir.
Astım ve Alerjiler Nasıl Tedavi Edilir?
Önleme ve uzun vadeli kontrol, astım ataklarını başlamadan durdurmanın anahtarıdır. Tedavi genellikle tetikleyicilerinizi tanımayı öğrenmeyi, tetikleyicilerden kaçınmak için adımlar atmayı ve ilaçlarınızın belirtileri kontrol altında tuttuğundan emin olmak için nefesinizi izlemeyi içerir. Astım alevlenmesi durumunda, hızlı bir rahatlama inhaleri kullanmanız gerekebilir. Sizin için doğru ilaç; yaşınız, belirtileriniz, astım tetikleyicileriniz gibi bir dizi şeye bağlıdır. Alerji uzmanınız, mevcut durumunuza uygun yöntemlerle astımınızı kontrol altında tutmanızı sağlayacaktır.
Alerjilerin Tedavisinde Aşı Tedavisi Yapılabilir
Alerji aşıları (immünoterapi), belirli alerji tetikleyicilerine karşı bağışıklık sisteminizin tepkisini kademeli olarak azaltarak astımın tedavisine yardımcı olabilir. İmmünoterapi, belirtilerinize tetikleyen küçük miktarda alerjenlerin düzenli enjeksiyonlarını içerir. Bağışıklık sisteminiz zamanla alerjenlere karşı tolerans geliştirir ve alerjik reaksiyonlarınız azalır. Buna karşılık astım belirtileri de azalır. Bu tedavi genellikle belirli bir süre boyunca düzenli enjeksiyonlar gerektirir. İmmünoterapi yani alerji aşı tedavisi ile astım şikâyetleriniz ortadan kalkar. İlaç ihtiyacınız ortadan kalkar ve hayat kaliteniz çok artar.
|